رنگ سنج یا کولوریمتر، (Colorimeters)

اگرچه رنگ سنجی یا کولوریمتری از بسیاری روش های طیف نورسنجی یا اسپکتروفتومتری قدیمی تر است، ولی هنوز هم دستگاه های جدیدی در این زمینه ساخته شده و در تجزیه های روزمره، در آزمایشگاه های کنترل کیفی صنایع مختلف استفاده می شود. رنگ سنج (Colorimeter) برینکمان با ردیاب غوطه ور (Brinkman dipping –probe)، نمونۀ مناسبی از این رنگ سنج ها است. در این دستگاه، وسیلۀ نوری رنگ سنج (ردیاب) به طور مستقیم درون محلول نمونه قرار داده می شود. این دستگاه می تواند براساس، عبور، جذب، یا غلظت عمل کرده وبرای سنجش های رنگ سنجی و کنترل یک ترکیب در حین واکنش مناسب است. رنگ سنج فوتوالکتریک ساده ترین مثال از یک دستگاه تک پرتوی است و در شکل زیر نشان داده شده است. قسمت های اصلی این دستگاه عبارتند از: (الف) منبع نور و یک آئینه مقعر جهت انعکاس نور، (ب) یک دریچه ورودی یا دیافراگم قابل تنظیم، (ج) یک شیشه رنگی به عنوان صافی برای تکفام کردن نور، (د) سلول نمونه (کووت) برای قرار دادن نمونه در آن (در ناحیه مرئی، جنس این سلول می تواند کوارتز، شیشه و یا پلاستیک شفاف باشد. (هـ) یک فوتوسل ساده به عنوان آشکارساز برای دریافت تابش و (و) یک گالوانومتر که به عنوان تبدیل کننده علامت خروجی جریان در آن، با قدرت تابش ورودی ارتباط مستقیم دارد.

 

طرحی از یک دستگاه رنگسنج فوتوالکتریک.

 

برای تعیین جذب محلول، ابتدا سلول از حلال خالص (شاهد) پر می شود. سپس دیافراگم طوری تنظیم می شود که سیستم اندازه گیری دستگاه مقیاس کامل (۱۰۰درصد) را نشان دهد. آنگاه حلال خالی شده و سلول با محلول نمونه پر می شود و بدون اینکه تنظیم قبلی دیافراگرام تغییر کند، درصد عبور آن خوانده می شود. سپس جذب محلول محاسبه می شود.